Haber siteleri araştırma sonuçlarını yayınlarken dikkatli olmalı
Seçimler yaklaşırken birçok anket firması tarafından yapılan anketlerin sonuçları paylaşılıyor. Dünyada anketler konusunda yol gösterici kabul edilen kurumların araştırma sonuçlarının açıklandığını belirten Prof. Dr. Süleyman İrvan, ülkemizde kamuoyu yoklamalarını düzenlemek ve denetlemek amacıyla kurulan Türkiye Araştırmacılar Derneği’nin, kamuoyu araştırması yaptığını iddia eden şirketlerin hesap verebilirliğini sağlamalıdır. prof. Dr. Süleyman İrvan, manipülatif araştırmaların önüne geçmek için özdenetim mekanizması kurmanın bir kural olduğunu vurguluyor ve haber sitelerinin araştırma sonuçlarını yayınlama konusunda dikkatli olmalarını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Dekanı ve Gazetecilik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Süleyman İrvan, seçim sonuçlarına ilişkin anket çalışmalarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Künye bilgileri araştırma sonuçlarında açıklanmalıdır.
Seçim için geri sayım devam ederken, neredeyse her gün farklı bir şirketin anket sonuçlarının yayınlandığını ve her gün bir seçim varsayımının açıklandığını kaydeden Prof. Süleyman İrvan dedi ki:
“Bu iddialar, bu şirketlerin ve kullanıcıların sosyal medya hesaplarında aynı anda yayınlanıyor. Dünyada anketlere yön veren iki değerli kurum var. Bu kurumlardan ilki Dünya Kamuoyu Araştırma Derneği’dir (WAPOR). Araştırma bulgularının nasıl yayınlanması gerektiğini belirten etik yönergeler yayınladılar. Bu unsurlara göre; Bir araştırma sonucu açıklanırken künye bilgisi verilmeli ve bu künyede; anketi yapan firmanın adı, adına anketin yapıldığı, hangi kişi veya kurum tarafından finanse edildiği, hangi tarihlerde sahada, kaç kişiyle yapıldığı, yani örneklem boyut, numunenin belirlendiği formül; sorulan soruların nasıl konuşulduğu; Telefonla mı yoksa yüz yüze mi uygulandığı, artı eksi eksilerin kaça bölündüğü, kararsızların nasıl dağıtıldığı açıkça belirtilmelidir. Bu bilgileri sağlamayan araştırma şirketlerinin ifşa ettiği veriler güvenli kabul edilmemelidir. İkinci olarak Avrupa Kamuoyu ve Pazarlama Araştırmaları Derneği’nden (ESOMAR) bahsedebiliriz. ESOMAR, araştırma şirketlerinin araştırma sonuçlarını açıklarken künye bilgilerini vermeleri gerektiğini de vurguluyor.”
Türkiye Araştırmacılar Derneği araştırma şirketlerini uyarmalı
Türkiye’de kamuoyu araştırmaları alanında düzenleme ve denetim yapmak amacıyla kurulan Türkiye Araştırmacılar Derneği’nin (TÜAD) bu süreçte daha aktif olması gerektiğini belirten Prof. Süleyman İrvan, “Aynı zamanda kamuoyu yoklaması yaptığını iddia eden şirketlerin hesap verebilirliğinin sağlanması gerekiyor. Son seçim kampanyası dönemine ilişkin herhangi bir uyarı ve tavsiyede bulunmayan TÜAD, derneğin amaçları doğrultusunda araştırma şirketlerini uyarmalıdır. söz konusu.
Haber siteleri araştırma sonuçlarına karşı dikkatli olmalı
prof. Süleyman İrvan son döneme ilişkin gözlemlerini şu şekilde aktardı: “Haber siteleri araştırma sonuçlarını bildirmeden önce mutlaka araştırma şirketlerinden künye bilgilerini istemeli ve güvenilir bulmadıkları araştırmaları haber yapmamalıdır. Araştırma tekniği açısından. Kasten çarpıtılmış bilgilerden oluşan ve dezenformasyon olarak nitelendirilen yalan haberlerden nasıl uzak durmak gerekiyorsa, hiçbir dayanağı yokmuş izlenimi veren araştırmalara da aynı şekilde yaklaşılmalıdır.”
Öz denetim sistemleri kurulmalı
prof. Dr. Süleyman İrvan, anket çalışmasının güvenliğini anlamak için kullanılacak teknikleri şu şekilde sıraladı: “Öncelikle medya okuryazarı vatandaşlar olarak diğer haberlerde olduğu gibi önce kaynağa bakmalıyız. Araştırma şirketi tanınmış bir şirketse, önceki seçimlerde iyi performans göstermişse ve seçim sonuçlarını manipüle edecek bir şirket olmadığını kanıtlamışsa, bu şirketin araştırmalarına daha çok güvenebiliriz. Yayınlanan haberlerde mutlaka araştırmanın künye bilgilerine bakın. Bu bilgiler bize araştırma hakkında da bilgi verecektir. Yeni bir araştırma firması uygun araştırma yapıyor olabilir. Bunu anlamanın tek yolu, anketle ilgili bilgilerin eksiksiz olmasıdır. Özdenetim sistemleri kuramazsak manipülatif araştırmaları engelleyemeyiz.”
Seçmenler araştırma şirketlerini sorumlu tutmalıdır
Süleyman İrvan, doğru dürüst yapılmış bir araştırmanın yapıldığı dönemdeki siyasi eğilimleri ortaya koyabileceğini belirterek, “Bugün açıklanan bir araştırma sonucunun seçim sonucundan farklı olması mümkündür. Çünkü kampanya sürecinde seçmenin tercihleri değişebiliyor. Vatandaşlar olarak, seçmen eğilimleri hakkında bilgi sahibi olmak için anketleri kullanmalıyız. Ancak sadece sonuçlara değil, aynı zamanda anketin güvenli olup olmadığına da bakmalıyız. Günümüzde insanlar kendi dünya görüşlerini destekleyen araştırma sonuçlarını yanlış, desteklemeyenleri ise yanlış kabul etse de asıl olan yapılan araştırmaları objektif kriterlere göre değerlendirmek ve başkalarını dikkate almamaktır. Bu süreçte elbette sorumlu vatandaşlar olarak araştırma şirketlerini hesap verebilir olmaya zorlayabiliriz. Sosyal medyada yalnızca sonuçları açıklayan bir araştırma şirketi görürseniz, bu şirketleri araştırma bibliyografyasını yayınlamaya zorlayın. Güvenli bulmadığınız araştırmaları paylaşmayın.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
